Chương 4 :

Thời kỳ dò dẫm và củng cố
(1985-1992)

Trước năm 1975, La San có khoảng 200 đệ tử từ lớp 6 đến lớp 12, được phân ra 4 nơi : để tử ngoại trú ở Taberd (lớp 6 và lớp 7), đệ tử nội trú ở Thủ Đức (lớp 8 và lớp 9), đệ tử nội trú ở Nha Trang (lớp 10 đến lớp 12)  - có một thời đệ tử Ban Mê Thuột. Tất cả các nhà nầy giải thể từ năm 1975. Khoảng 10 em còn trở lại Thủ Đức gặp Frère Colomban Đào ở nhà Đệ tử cũ, Thủ Đức. Nhưng đến năm 1978, lại bị giải thể lần nữa, các sư huynh đi học tập và nhà bị tịch thu. Vài em đệ tử thỉnh thoảng có đến gặp sư huynh Giám Tỉnh để biết đướng hướng của Tỉnh Dòng, nhưng được trả lời : « Ở nhà cho đến khi có lệnh mới ». Và chờ đợi lệnh mới không thấy, nên kẻ trước người sau đã chọn hướng khác. Tương lai của Tỉnh Dòng tùy thuộc vào việc tuyển mộ ơn gọi mới. Nhưng câu trả lời phủ định đó chính là nguồn của một sự gián đoạn rất dài, đưa Tỉnh Dòng La San ngày càng đi sâu vào ngõ cụt.  Phải chăng chính vì « chúng ta biết rất rõ rằng những nguyên do làm giảm ơn gọi ngày nay có nhiều lý do : suy tàn của ý thức đời tu ; nhà nước độc quyền làm công việc mà ngày trước do các nhà Dòng đảm trách ; vai trò của người giáo dân được tăng lên ; không thích sống độc thân ; gia đình ít con...v..v.. » [1]. Hoặc, thực sự từ tận đáy lòng, tôi thấy « không hứng thú lắm để mời gọi những người trẻ theo chúng ta bởi vì chính chúng ta ở trong tình trạng mập mờ về vai trò của chúng ta ngày hôm nay » [2] và vì vậy mà « tôi cho người trẻ, một cách trực tiếp hay gián tiếp, cái cảm giác là tôi không thoải mái trong ơn gọi của chúng ta, hụt hẩng, xôn xao, sợ hãi hay nản lòng ». Thế thì làm sao chúng ta có thể « chờ đợi người trẻ theo bước chúng ta » như Futrel đã viết : « nếu các tu sĩ, sống chung với nhau mà chắc chắn đau khổ, chống đối, ít tha thứ..v..v.., thì nhóm nầy sẽ không lôi kéo được một ai… »[3].

Nhà Đệ tử đóng cửa, Tập Viện đóng cửa, có nghĩa là hết các sư huynh trẻ. Sư huynh Giám Tỉnh chờ đợi « thời cơ thuận lợi ». Nói một cách khác, trước sự đóng cửa một số cộng đoàn và « phương tiện ưu việt » nầy là nhà trường, thì sư huynh Giám Tỉnh không biết giải thích thế nào với các bạn trẻ nầy và làm thế nào để các sư huynh sống 3 chiều kích ơn gọi, những nét đặc thù của ơn gọi La San. Phải dò dẫm thôi.

1- Tập Viện

Sau gần mười năm do dự và chờ đợi, số những người rời Dòng đã ngưng[4] và cửa « Nhà Tập » lại bắt đầu mở ra đón 2 tập sinh đầu tiên ở Nha Trang vào năm 1985. Nhưng rồi cả 2 em nầy cũng không phục vụ tại Việt Nam : một người sát nhập vào một cộng đoàn La San bên Mỹ và một người hồi tục. Ba người khác khởi sự « Nhà Tập » năm 1986 ở Saigon. Cụm từ « Nhà Tập » được đặt trong hai dấu móc để muốn nói rằng « nhà Tập » lúc đó  không hợp lệ theo luật Giáo Hội. Hai Tập Sinh ở Nha Trang không sống trong một Nhà Tập truyền thống, nhưng ở với các sư huynh trong một cộng đoàn mà Bề Trên là cựu Bề Trên Nhà Tập. Ba em Tập Sinh ở Saigon thì sống với gia đình, một người thì hàng ngày vẫn đi làm nơi công sở, hai anh kia thì tiếp tục đi học Đại học, chiều về đến gặp sư huynh Giám Tỉnh để học hỏi về Dòng….Vào một buổi họp Hội Đồng Cố Vấn, các sư huynh đặt lại vấn đề « làm nhà Tập » của các Tập sinh như hiện thời và đề nghị tìm một phương pháp hữu hiệu cho Nhà Tập và cho Học Viện tiếp theo sau đó, không ít thì nhiều hợp pháp theo luật Giáo Hội và luật Dòng. Thế nhưng, các sư huynh Cố Vấn nhận được câu trả lời nầy của sư huynh Giám Tỉnh : « tôi lãnh trách nhiệm về việc nầy và tôi nhận hết hậu quả của quyết định nầy ». Một câu trả lời độc đoán biểu lộ một sự do dự của việc dò dẫm, phát xuất từ nơi sâu thẩm của con người. Nhưng cũng may, vào năm sau, một Nhà Tập đúng nghĩa được thành lập tại Tân Cang, cách Saigon 50 cây số, với 2 Tập Sinh đầu tiên và đồng thời một Học Viện được mở ra tại Cộng đoàn La San Taberd với 3 em vừa xong « Nhà Tập ». Bề Trên Học Viện nầy là sư huynh Casimir Phan Văn Chức, người đã có ý muốn chuyển sang linh mục nhưng không thành.

Nhà Tập Tân Cang nằm trên lô đất 4 mẩu. Trước kia, các sư huynh đã mua lô đất nầy là 31 mẫu trong chương trình tiến tới tự túc của Tỉnh Dòng. Sau 1975, sư huynh Giám Tỉnh « hiến » cho nhà nước 27 mẫu cho “người nghèo”,  dĩ nhiên qua nhà nước. Không ai biết được những mẫu đất nầy có tới tay người nghèo lúc đó thực không. Nhưng hiện nay thì thấy là các phật tử quản lý và họ còn đến thương lượng muốn mua phần còn lại của La San nữa.

Đời sống các sư huynh Tập sinh ở đó phải nói là rất kham khổ. Tất cả đều cư ngụ trong những ngôi nhà lá, phải trồng lúa và rau quả để sinh sống, mong ước làm sao có thể tự túc tài chánh. Thế nhưng mùa gặt nào cũng không được tốt. Không có nguồn lợi, sư huynh Giám Tỉnh phải trợ cấp hàng tháng để giúp họ vượt qua khó khăn.

Nhà tranh thì dĩ nhiên không được bao nhiêu năm. Người trẻ chung quanh cũng dần dần biết đến các sư huynh. Rồi chúng cũng  « đến và xem ». Một tia sáng bắt đầu lóe lên. Giai đoạn dò dẫm nhường chỗ cho giai đoạn củng cố. Một dãy nhà trệt có hình L và một nhà nguyện nhỏ được mọc lên vào năm 1987 do sư huynh Giám Tỉnh mới, sư huynh Maurice Nguyễn Phú Triều. Mười năm sau, một dãy nhà khác nữa mọc lên làm thành chữ U, kế hoạch tổng thể ban đầu đã thành hình. Vị Giám Tập và các vị huấn luyện cũng ổn định, chương trình cũng đã được thiết lập. Ngôi Nhà Tập nhỏ bé của Tỉnh Dòng La San Việt-Nam đã có chỗ đứng. Mỗi năm, Nhà Tập nhận 5 hay 6 Tập Sinh. Một con số khiêm tốn đối với các nhà Dòng khác nhưng cũng là một khích lệ lớn cho anh em La San trong hoàn cảnh xã hội hôm nay.

2- Thời kỳ đổi mới

1986 : Đại hội Đảng lần thứ 6, phổ biến phong trào « Đổi Mới »

1987 : các khách du lịch đầu tiên đến Việt-

1991 : bang giao lại với Mỹ. Bình thường quan hệ với Trung Quốc

Sau phong trào « Đổi Mới » của năm 1986 nầy, đến việc bỏ cấm vận của Mỹ (1994) và vào ASEAN, những nhà đầu tư ngoại quốc , nhất là những « con rồng » Châu Á, đổ xô vào Việt-Nam, bởi vì tất cả đều phải xây dựng lại. Saigon cũ và Chợ Lớn lúc nào cũng là đi hàng đầu. Một tỉ lệ phát triển 14,5% vào năm 1994 thay vì 8,5% đến 8,8% trung bình của cả nước (Theo báo Le Monde ngày 21/1/1996). Thật vậy, triển vọng các nhà cao tầng sẽ mọc lên nhanh chóng ở thành phố nầy kể từ khúc quanh nầy của lịch sử.

Với sự « Đổi Mới », và chế độ cũng mở ra một cách thận trọng và một cách từ từ, thì người dân không còn trả giá bằng mạng sống của mình mà vượt biên nữa. Người Việt-Nam có đức tính đó, có thể làm việc cực khổ, sống thiếu thốn, nhưng có chút tự do là được. Điều đó như có trong máu người Việt, tức là cũng kể cả các sư huynh. Vì vậy, đời sống của các sư huynh cũng bắt đầu lật sang trang, như bao nhiêu người dân khác và các sư huynh cũng thừa dịp nầy để lấy lại vài hoạt động trước kia : dạy học, dạy giáo lý, lo cho giới trẻ….Đặt giới hạn « thời kỳ dọ dẫm và củng cố từ năm 1985 đến năm 1992 không có nghĩa là các sư huynh đã ngừng hết mọi công tác trong thời gian trước. Ngược lại, qua câu trả lời của sư huynh Hoàng Thái, cũng là tâm tư của nhiều sư huynh khác, trong thời gian « chờ đợi thời cơ thuận lợi » : « Sư huynh có đi tìm một việc gì khác để làm nhằm mục đích dò dẫm cách nào để thực hiện mơ ước của sư huynh không ?  »

« HT (Sư huynh Hoàng Thái): Khi có ít việc trong xí nghiệp, tôi dấn thân vào những công tác khác mà tôi nghĩ là thuận lợi và phù hợp với mục tiêu của Dòng như : dạy giáo lý trong họ đạo, tập hát cho ca đoàn, dạy phụ đạo cho các em nghèo trong xóm»[5].

Hoặc câu trả lời của sư huynh Diệp Tuấn Đức[6] rõ ràng hơn « chờ đợi một cách nhẫn nại một thời cơ thuận lợi để lấy lại nghề giáo dục »[7]

« Khi bước vào một môi trường xã hội, sống giữa những người mà mình không quen biết và đồng thời là người cộng sản, tôi  sống ở đó vừa quan sát những người chung quanh vừa cố gắng sống làm gương tốt và đồng thời giúp người dân nâng cao trình độ kiến thức ». [8]

Hoặc câu trả lời của sư huynh Guillaume Nguyễn Phú Khai :

« Tôi tìm sống ơn gọi của mình bằng cách hợp tác với nhà thờ họ dạy giáo lý, giúp trẻ mồ côi trong một nhà chùa »[9].

Mỗi sư huynh đi tìm một công việc riêng, một cách riêng để sống ơn gọi của mình, mỗi người kéo đi một hướng, chẳng cần sự đồng ý của sư huynh Giám Tỉnh… Tình trạng cũng dễ hiểu vì không có định hướng nào chung của Tỉnh Dòng. Những sáng kiến thật sự không có gì xấu, và ngược lại rất tốt nữa nhưng « vá víu » [10] như sư huynh Guillaume đã nói. Bây giờ phải bỏ hết chăng ? Chắc chắn là không. Một giải pháp êm dịu được áp dụng là « hợp thức hóa  từ phía sư huynh Giám Tỉnh hay của cộng đoàn » để nói rằng ý kiến cá nhân đó biến đổi thành ý kiến của cộng đoàn. Người đi thực hiện công tác đó coi như là được cộng đoàn sai đi và dĩ nhiên có những lúc nào đó, chia sẻ với cộng đoàn. Sự kiện nầy xảy đến vào cuối những năm 1980.

Sau đây là lãnh vực hoạt động của các sư huynh trong thời kỳ dò dẫm trên bình diện Tỉnh Dòng :

1- dạy đạo và sư phạm giáo lý

Luật Dòng có ghi : “ Các sư huynh tham gia vào Mục vụ Giáo Hội địa phương như dạy giáo lý, đào tạo giáo lý viên hay linh hoạt viên cho những ki-tô-hữu được mời gọi vào công tác dạy giáo lý ”[11].

Hơn bao giờ hết, các sư huynh tuân giữ điều nầy của Luật Dòng. Trước kia, từ sáng đến chiều bận công việc của nhà trường, các sư huynh cộng tác với giáo xứ một cách khác bằng việc dạy giáo lý ngay trong nhà trường : chuẩn bị cho các em rước lễ vở lòng, chịu phép Thân sức, chuẩn bị cho các chầu nhưng chịu phép Rửa tội… Nhưng đến sau 1975, « phương tiện ưu việt » nầy là nhà trường không còn nữa và nhà nước chỉ cho phép dạy đạo trong khuôn viên nhà thờ. Trong các giáo xứ đều có tổ chức các lớp giáo lý và các linh mục Chánh xứ kêu mời các tu sĩ nam nữ, quý bà mẹ những người trẻ hay những người trưởng thành cộng tác vào sứ vụ nầy. Đáp lại lời kêu gọi khẩn cấp đó, nhiều sư huynh ghi danh để làm thành viên của nhóm giáo lý họ đạo. Thế nhưng có rất nhiều người trẻ đầy thiện chí, nhưng họ lại thiếu đào tạo về tín lý và sư phạm, và các sư huynh có sàng kiến tổ chức những khóa ngắn hạn về sư phạm giáo lý để lắp đầy lỗ hỏng đó. Nhiều khóa sư phạm được tổ chức và mỗi khóa như vậy có từ 200 đến 300 học viên. Vì người giáo lý viên cũng cần biết vẽ, trang trí …. Các sư huynh cũng mở ra những lớp trang trí để bồi dưỡng vào tạo phương tiện cho các giáo lý viên . Rất đông học viên ghi danh tham dự các lớp đó, kể cả tu sĩ các Dòng, điều đó chứng tỏ các sư huynh đáp đúng nhu cầu thực sự. Trong lãnh vực nầy, chúng ta không thể quên ơn những người tiên phong, đó là sư huynh Casimir Phan Văn Chức và sư huynh Aloysius Đổ Văn Liên (Luy Minh). Để biết được công lao của các ngài lớn lao chừng nào và thấy vì lửa nhiệt thành và óc sáng tạo thúc đẩy, các ngài đã lấy hết sức can đảm và táo bạo để tổ chức các khóa nầy vì thời đó, tập họp trên 10 người là phải xin phép chánh quyền địa phương.  Rồi tìm đâu ra phòng ốc mà chứa một số lượng người đông như thế ? Tài liệu cung cấp cho học viên cũng không thể kiếm dễ dàng như ngày hôm nay, nhưng cũng may, nhờ có các tiệm photocopy khắp nơi sẵn sàng hỗ trợ…. Hai sư huynh nầy không thể tiếp tục công việc của mình lâu dài vì tuổi đã cao. Sư huynh Chức thì nghĩ hưu tại La San Mai Thôn và phải ngồi xe lăn. Frère Luy Minh cũng bị tai biến và ngồi xe lăn. Một điều các sư huynh tiếc nuối là không có người để tiếp tục công trình của các ngài bị dang dở. Nhưng thật ra, nhiều sư huynh trẻ cũng đã có tham dự các khóa sư phạm đó và bây giờ vẫn dấn thân tiếp tục công việc của các ngài những bằng một cách khác. Các sư huynh được các cha xứ mời đến các họ đạo để tổ chức các khóa sư phạm giáo lý ngắn hạn cho các anh chị giáo lý viên trong các kỳ hè. Và liên tiếp trong 4 năm liền, cũng vào dịp hè, các sư huynh cũng tổ chức trong vòng 1 tuần, một khóa sư phạm giáo lý cho khoảng 40 anh chị giáo lý viên, đến từ Cà Mau, Cần Thơ. Một cách nào đó, có thể nói được là, hai sư huynh đi trước đã dò dẫm để tìm lại được một con đường và các sư huynh trẻ làm cho nó nổi bật rõ ràng lên.

Song song với các lớp sư phạm giáo lý, sư huynh Vital Nguyễn hữu Quang cũng đã lấy sáng kiến, cùng với các Sơ và các linh mục có khả năng, tổ chức những khóa hè cho các tu sĩ nam nữ trong suốt tháng 7. Sáng kiến nầy được nhân lên và hoàn chỉnh một ngày một hơn, dẫn đến việc thành lập một Học Viện Liên Dòng nữ còn tiếp tục hoạt động và thu hút được rất nhiều nhà Dòng theo học cho đến ngày hôm nay.

2- khóa ngoại ngữ

Từ năm 1975, như những người dân có điều kiện sống khiêm tốn, tất cả các sư huynh còn sức khỏe tốt, đều phải đi làm kiếm tiền để sống : làm rẩy, làm đồ thủ công mỹ nghệ, chăn nuôi, trồng nấm, nuôi ong… Nhưng là một cựu giáo viên, thành ra nghề dạy kèm là phù hợp nhất. Một điểm bất lợi là không có một tổ chức chung cho nên mỗi người tự tổ chức lấy và tự thu tiền và tự xài theo ý mình, chỉ đóng góp vừa đủ tiền ăn cho cộng đoàn. Có một vài anh em không đủ tháo vát vì nhiều lý do, không kiếm đủ tiền để nộp cho cộng đoàn, làm họ phải rất băn khoăn, lo lắng khi gần hết tháng. Nhưng cũng có một số  anh em khác, tuy không nhiều, nhưng tháo vát (hoặc gặp may) kiếm tiền rất dễ dàng để có thể sống khá dễ dàng. Dù trong trường  hợp nào với thời gian thì tinh thần « thu gom » để « dự phòng » cho tương lai cũng phát sinh và bám chặt vào con người, và đúng là ngược lại với tinh thần của Luật Dòng : « Các sư huynh sống đơn sơ như người có mức sống trung bình, mọi của cải đều để chung »[12]. Sư huynh Giám tỉnh[13] (Sư huynh Maurice Triều) cũng muốn tập họp các sư huynh có khả năng lại để tổ chức thành lớp « Sinh Ngữ La San » và sư huynh Lê Thành Tốt được đề cử phụ trách các lớp nầy. Tuy nhiên chỉ có sư huynh Léon Dũng và sư huynh Siméon Tùng tham gia các lớp nầy và được tổ chức một cách có cơ cấu từ năm 1995, khi ông Hiếu đề nghị hợp tác để mở thành Trung Tâm mang tên Trung Tâm Ngoại Ngữ Nguyễn Trường Tộ. Trung Tâm càng ngày càng khẳng định chỗ đứng của mình và vẫn hoạt động cho đến ngày hôm nay. Nhiều lớp dạy phụ đạo cũng được mở ra về toán, khoa học, tập cho các em bé « viết chữ đẹp ». Những lớp đó được tổ chức rải rác đó đây, cũng được hợp thức hóa, coi như là những công tác mà cộng đoàn sai người anh em đó ra đi. Cũng nên nhắc lại rằng, tuy những lớp nầy lúc trước được tổ chức với tính cách cá nhân, mỗi người tự ấn định học phí, nhưng có một điểm chung là giá cả học phí thấp, các học viên đó tùy theo khả năng tài chánh của gia đình và không phân biệt tôn giáo hay thành phần xã hội nào. Nét độc đáo của sứ mạng La San vẫn được duy trì trong mọi hoàn cảnh xã hội.

3- phong trào giới trẻ

Trong tất cả các trường học các sư huynh ngày xưa trước năm 1975 « mỗi sáng Chúa Nhật, một số các sư huynh trẻ nơi Học Viện tình nguyện ghi danh đến Taberd, Chánh Hưng, Thạnh Mỹ để sinh hoạt giới trẻ… »[14] : Hùng Tâm Dũng Chí, Thanh Sinh Công (JEC), Công giáo Tiến Hành…. Đôi khi các sư huynh cũng tham gia vào các công tác xã hội như thăm viếng các tù nhân, những người tị nạn thời chiến, nhiều lúc ngủ lại trong trại với họ vài ngày để sinh hoạt với các bé, hớt tóc, phát thuốc. Năm nào cũng vậy, Lễ Trung Thu, Tết Nguyên Đán, Lễ Noel… được tổ chức quy mô nhất là cho các em tiểu học...

Hầu hết các sinh hoạt nầy tạm ngừng tổ chức quy mô trong khoảng 10 năm sau 1975. Nhưng cảm thấy nhu cầu đồng hành với người trẻ, sư huynh Vital Quang tập họp một nhóm các bạn trẻ, mỗi tuần một lần trong khuôn viên cộng đoàn La San Taberd để giúp chúng về nhân bản, một ít về triết học, phương pháp cầu nguyện… Nhóm nầy có tên là Miguel, tổ chức đều đặn lễ thánh Gioan La San vào ngày 15 tháng 5. Người đến tham dự lễ nầy càng ngày càng đông. Đến năm 1987, sư huynh Giám Tỉnh Maurice Triều đã nhận ý kiến nầy và coi ngày lễ nầy như là « Ngày Truyền Thống La San ». Kể từ năm đó, Tỉnh Dòng lãnh trách nhiệm tổ chức « Ngày Truyền Thống » nầy và tiếp tục cho đến ngày hôm nay.

Cũng tại Taberd mà phong trào Thanh Sinh Công (JEC) được hồi sinh nhờ sáng kiến của sư huynh Bonaventure Nghĩa[15], cũng là thành viên của cộng đoàn La San Taberd. Lúc đầu chỉ có vài em đến với ngài, đơn giản là muốn hỏi về những gì liên quan đến cuộc sống, đến ý nghĩa của cuộc sống, hoặc tìm hiểu các giao tiếp trong cuộc sống sao cho có nhân bản hơn…. Từ sự kiện đó ngài thầm hỏi « Tại sao mình  không tái lập phong trào TSC để giúp đỡ các em nầy ? » Và thế là phong trào mở mắt chào đời và dần dần lớn lên và « tách tổ » mới là TSC Đức Minh. Đến năm 2000, sư huynh Nghĩa được chuyển đổi ra Nha Trang và TSC Taberd được giao lại cho một sư huynh khác. Vì không đồng quan điểm nên TSC Taberd đã « ly dị » với các sư huynh Taberd và đi tìm một nơi khác để sinh hoạt. Nhưng TSC Taberd có kẻ nối dõi là TSC Đức Minh.

Là giáo viên trong nhà trường của nhà nước, nhưng sư huynh Nghĩa lúc nào cũng suy tư làm sao để giúp các bạn đồng nghiệp công giáo. Sau một thời gian suy nghĩ lâu dài, sư huynh Nghĩa đã tụ họp lần đầu tiên được khoảng 70 giáo viên công giáo hiệp dâng Thánh Lễ đầu năm học để cầu nguyện cho chính họ, cho gia đình họ, cho các học sinh để chúng trải qua một năm học an bình và thành công tốt đẹp. Nhưng sáng kiến nầy tồn tại không được nhiều năm.

۩ ۩ ۩ ۩ ۩

Phải thành thật nhìn nhận khó tìm được các sư huynh linh hoạt vừa hăng say vừa gan lì, vừa kiên nhẫn vừa có một sự quyết tâm cứng rắn, như các sư huynh vừa nêu lên. Vì rằng khi đã quyết tâm làm như thế, họ chấp nhận trước những khó khăn có thể xảy đến với họ từ mọi phía, ở bên ngoài và cả trong cộng đoàn. Thực tế, có những người chờ đợi thời cơ, phải chắc chắn rồi mới làm, nên rất dửng dưng và hơn nữa rất sợ « liên lụy » khi có những phiền phức xảy đến.

Trường tiểu học Xóm Huế

Một cách âm thầm và từ từ, các sư huynh đi vào lãnh vực giáo dục nơi nhà trường qua trường tiểu học nhỏ bé mang tên « Xóm Huế ».

Vị trí : Cách Saigon khoảng 50 cây số về hướng Đồng Nai, một xóm nhỏ gồm  khoảng 30 gia đình từ miền Trung đến định cư tại đó từ năm 1968, cho nên có tên là xóm Huế, chuyên sống bằng nghề trồng khoai mì nên kinh tế cũng không dồi dào. Vì trường học hơi xa, khoảng từ 3 đến 4 cây số nên có khoảng 100 trẻ em còn đang tuổi đi học, nhưng không bao giờ đến trường và thực sự là vì không có tiền. Phụ huynh thì hàng ngày phải lo kiếm cái ăn nên cũng không mấy quan tâm về việc học hành của con cái. Nhờ có các em sinh viên đến tìm hiểu đời tu La San, các sư huynh gởi các em nầy vô xóm Huế để dạy giáo lý mỗi tuần một lần và tổ chức sinh hoạt cho các em thiếu nhi. Và cứ 2 lần một năm, vào dịp Noel và trung thu, các em sinh viên cũng đến phát quà, tổ chức múa lân cho các em.

Thế rồi, một người cựu học sinh của các sư huynh ngoài Huế có một ý tưởng làm một cái gì đó cho các em kém may mắn nầy trong lãnh vực giáo dục. Thấy ý tưởng hay hay nên có một người cho 100m2 đất, người khác cho cây tre, cho tranh lợp nhà… người khác thì giúp công, mỗi người tùy theo khả năng : thợ mộc, thợ nề… Qua tài khéo léo ngọai giao của các sư huynh, một ân nhân khác cho bàn học, gỗ để làm cửa… Vì vậy mà vào năm 1982, một căn nhà tranh vách đất 3m50 x 8m00 đã được dựng lên làm lớp học. Một công trình mang ý nghĩa liên kết của rất nhiều người. 

12 năm sau, năm 1994, ngôi nhà tranh vách đất không thể kéo dài hơn nữa và nhờ sự trợ giúp của hội ANAI, của Ủy Ban tương trợ quốc gia và nhờ vào sự trợ giúp của các bạn bè thân hữu, nhà trường đã nhận được 20 000 quan Pháp để hoàn chỉnh dự án. Sư huynh Dosithée Nguyễn Đề Nghị được trao phó thực hiện dự án. Ngài thuộc ban quản trị nhà trường và rất được ban giáo viên và chánh quyền địa phương tín nhiệm. Ngài cũng được phép xây dựng một nguyện đường nhỏ mang tên là « Nguyện Đường Thánh Giuse ».

Sư huynh Nghị giữ chức vụ nầy trong 10 năm và ngài nghĩ rằng khó có người thay thế vì chính ngài giữ quỹ của ân nhân để chi trả lương cho giáo viên. Thế nhưng ngày đó cũng đã đến. Ngày mà chánh quyền báo là người ta không còn cần ngài nữa, đó là vào năm 2002. Đây cũng là một cú sốc cho sư huynh, vì sư huynh đã đặt hết thời gian và tâm hồn của mình để lo cho các em kém may mắn nơi xóm Huế nầy. Dù gì đi nữa, sư huynh Nghị đã rất thành công khi xây được một nhà nguyện nơi đó để người dân có thể đến một cách công khai đọc kinh hay dâng Thánh Lễ. Có thể nói được đây là một thành công qúy giá nhất[16].

Một vài sinh hoạt khác được lấy lại có hiệu chỉnh cho phù hợp với hoàn cảnh hôm nay :

- Linh hoạt các nhóm trẻ ;

- Tập hát cho các em mù, tập võ cho các em câm điếc , thăm viếng các em bị Sida ;

- Tổ chức « Ngày Thiếu Nhi » do các em Tập Sinh và các sư huynh trẻ Học Viện đảm trách ;

- dạy hè miễn phí do các em Thỉnh sinh tổ chức ;

- tổ chức đi thăm các ông bà lão neo đơn, trại cùi, trẻ mồ côi …

4- Dạy nghề

Tôi không dạy học từ nằm 1976. Để có tiền sống, tôi cũng phải làm đủ nghề vì không có chuyên môn : thủ công mỹ nghệ, sơn mành trúc trong một hợp tác xã, nuôi gà, làm nấm rơm, làm trong công trường xây dựng, chụp hình dạo… Trên mức độ nào đó, tôi hiểu được sự cực khổ và giá trị của sự làm việc. Nhất là trong những năm tôi làm việc trong công trường và làm thợ chụp hình dạo, tôi gặp được nhiều, rất nhiều trẻ lang thang đang tuổi đi học, nhưng chưa bao giờ đặt chân đến trường, mà phải « đi làm » để kiếm sống. Điều nầy làm tôi suy nghĩ  và một chút tia sáng lóe lên: « Mình phải làm một cái gì cho chúng» và có thể đó là một cách mà tôi sống ơn gọi của tôi trong hoàn cảnh xã hội hôm nay…

Tôi chia sẻ ý tưởng của tôi với vài anh em khác và thế là vào năm 1989, với sự hợp tác của 2 sư huynh khác, cựu giáo viên trường Kỹ Thuật La San[17] chuyên về cơ khí và mộc, một lớp dạy nghề được mở ra một cách « kín đáo » tại cộng đoàn La San Đức Minh. Lớp nầy được 15 em nghèo, do các linh mục và các Sơ hay những người quen biết gởi đến. Về trang thiết bị, tôi dùng hết số tiền dành dụm để bắt đầu từ zéro, lên một « xưởng » thực hành nhỏ bé. Từ từ, với sự trợ giúp của các ân nhân, bạn hữu trong và ngoài nước, mà lớp xưởng thực hành có nhiều trang thiết bị đầy đủ và lớp học tuy có nhiều khó khăn, nhưng ngày càng phát triển cho đến ngày hôm nay. Sau đây là tiến trình của « đời sống » lớp dạy nghề với những thăng trầm của nó.

Lời của Khổng Tử (thế kỷ thứ 4^e-3^e trước Công Nguyên) làm tôi tâm đắc và trở thành câu châm ngôn của lớp dạy nghề :

"Nếu con cho một người một con cá, họ sẽ được nuôi dưỡng một lần.
Nếu con dạy cho họ đi đánh cá, họ sẽ được nuôi sống cả đời."

Giai đoạn thứ nhất : Những lớp dạy nghề được khai giảng vào cuối những năm 80 nhằm mục đích cho các em có hoàn cảnh khó khăn có được một nghề trong tay và đồng thời giúp chúng có một lương tâm nghề nghiệp. Trong những năm đầu, có 4 nghề : sửa xe gắn máy, tiện, điện gia dụng và ống nước. Vì trong thời gian thử nghiệm, không có phép, nên mỗi lần học sinh vào lớp thì cửa đóng lại. Các lớp nầy hoạt động được hai năm. Đến cuối năm 1991, nhân viên thuế vụ đến và yêu cầu phải có giấy phép để hoạt động. Anh cũng gợi ý là nên tìm một cơ quan có sẵn để xin làm vệ tinh. Thế là các lớp dạy nghề tạm đóng cửa để tìm phương cách, chờ đợi giấy phép chính thức.

 Giai đoạn thứ hai : Sau một thời gian tìm tòi, Cơ sở Dạy Nghề Đức Minh cũng được phép mở cửa lại một cách chính thức, dưới danh nghĩa là một vệ tinh của Trung Tâm Dạy Nghề Q.3. Trong thời kỳ hồi sinh nầy, Đức Minh chỉ có 2 nghề là sửa chữa xe gắn máy và Vi tính. Hai năm sau, vào tháng 6 năm 1994, hai ban nữa được thành lập, đó là ban mộc và điêu khắc gỗ. Một năm sau, vào tháng tư năm 1995, một nghề nữa được khai trương : làm các tượng bằng thạch cao. Sau khi tốt nghiệp, các học viên có thể về quê hành nghề hay tìm một cơ sở tư nhân để làm việc. Những em nào không tìm được việc, có thể ở lại làm việc tại cơ sở.

Các lớp dạy nghề đặc biệt dành cho các em có hoàn cảnh khó khăn, nên các em đường phố, những em khuyết tật… được theo học hoàn toàn miễn phí. Các sư huynh và giáo viên cố gắng giúp các em có tay nghề giỏi và đồng thời tạo một bầu khí gia đình và huynh đệ mà các em nầy rất cần.

Các lớp vi tính thì có thu tiền, nhưng học phí hạ hơn so với các trung tâm khác. Những ai có hoàn cảnh khó khăn, vẫn có giảm hay miễn tùy theo trường hợp.

Học viên đến rất đông, chứng tỏ các lớp nầy đáp ứng nhu cầu xã hội hôm nay. Lớp vẫn hoạt động bình thường, không có gì đáng nói cho đến ngày J, ngày mà Trung Tâm Dạy Nghề Q.3 không nhận Đức Minh làm vệ tinh nữa. Bắt đầu giai đoạn thứ ba, sẽ được đề cập trong Phần thứ 3. Thông thường, khi bước từ giai đoạn nầy sang giai đoạn khác, như trường hợp của Cơ Sở Dạy Nghề Đức Minh, một sự đau đớn nào đó sẽ dẫn đến một kết quả tốt hơn mà chúng ta không hề tính trước.

5- Chân trời mới : tiếp cận vi tính

Một hạt cải được gieo xuống đất

Trong kỳ hè 1988, một phụ huynh học sinh mang đến cộng đoàn La San Đức Minh một máy vi tính nhỏ và nhờ sư huynh Philipphê Lộc nghiên cứu để dạy lại cho con của ông sử dụng . Sau một vài tuần tìm tòi nghiên cứu, sư huynh khám phá ra sức mạnh tuyệt vời của máy vi tính. Vì vậy sư huynh Lộc chia sẻ với anh em và đề nghị anh em nhờ một người cựu học sinh La San đến để hướng dẫn cho các sư huynh trong lãnh vực mới nầy. 8 sư huynh cộng đoàn Đức Minh và Taberd đã theo học khóa nầy. Người hướng dẫn là anh Nguyễn văn Tuấn, cháu của sư huynh Nguyễn văn Linh, hiện nay đã chịu chức linh mục. Khóa đầu tiên làm quen với lãnh vực nầy là lập trình bằng « ngôn ngữ Basic ».

Vài tháng sau, người phụ huynh nầy sang Mỹ định cư. Sư huynh Lộc xin sư huynh Giám Tỉnh mua lại máy đó với giá là 100USD. Nhưng phụ huynh nầy biếu lại các sư huynh để mua sách vở cần thiết trong lúc ban đầu. Kể từ sự kiện đó, sư huynh Giám Tỉnh Triều khuyến khích chúng tôi lên kế hoạch để may ra có thể xin các sư huynh ở hải ngoại giúp đỡ.

Vào năm 1987, sư huynh Humbert Vũ Văn Cương[18] từ Pháp trở về Việt Nam lần đầu tiên kể từ năm 1975. Sư huynh Humbert nói đùa rằng : « Tôi làm vật tế thần để trở về dọn đường cho các anh em khác » (sư huynh qua đời ngày 05/11/1998 vì bệnh tim, hưởng thọ 75 tuổi, tại nhà thương Bichat, Paris). Quả vậy, vào ngày 22 thánh 5 năm 1989, người thứ hai trở về cũng từ Pháp, mang theo một máy vi tính XT, màn hình màu EGA và một máy in 24 kim LQ-500 mà ngài đã dùng khi đi tu nghiệp bên Pháp. Vào thời đó máy vi tính còn ít, nên máy nầy rất hiện đại, tuy ngày nay thì đã thành đồ cổ.

Những ngày đầu học Vi tính

Sau khi cài đặt các thiết bị, sư huynh Paul truyền đạt cho chúng tôi vài khái niệm về vi tính bằng các « biểu diễn » cho chúng tôi xem một vài khả năng của máy tính để làm cho chúng tôi xác tin sức mạnh tuyệt vời của nó. Khóa học đầu tiên nầy có mặt đủ mọi thành phần và mọi lứa tuổi, kể cả sư huynh Giám Tỉnh Triều cũng tham dự. Cho dù tất cả các sư huynh nầy không tiếp tục đi xa, nhưng dù sao nhờ khóa học đầu tiên nầy, họ cũng có thể được mở mắt ra nhìn thấy chân trời mới. Đây là một hy sinh lớn lao của sư huynh Lê Cừ vì trong thời gian 3 tuần về thăm quê hương, sư huynh đã dành trọn cho các sư huynh Việt Nam ham học, mà không có thời gian thăm gia đình mặc dù thời gian vắng mặt quá lâu.  Anh em La San Việt-Nam luôn ghi nhớ và tri ân sư huynh đã « phá ngu » cho anh em trong lãnh vực nầy.

Một giai đoạn mới bắt đầu sau khi sư huynh Paul về Pháp. Để ngọn lửa nhiệt thành vẫn tiếp tục cháy sáng và cháy mạnh lên, các sư huynh mời những giáo sư chuyên về vi tính, đến hướng dẫn các sư huynh về MS-DOS, FOX BASE, DBASE 4, ASSEMBLER, ngôn ngữ C và C++, sửa chữa máy tính…Để giảm chi phí, chúng tôi cũng có mời người ngoài tham dự. Mỗi khóa trung bình từ 20-30 học viên, nhưng chỉ có mỗi một máy vi tính duy nhất để thực hành. Thành thử ra phải phân chia giờ thực tập từ 7g00 sáng đến 22g00, có khi kéo dài hơn. (Photo, p. 240).

Nhận thấy được sự cần thiết và sự bành trướng càng ngày càng nhanh của vi tính, sư huynh Giám Tỉnh đã cho mua thêm 2 máy XT và 2 máy in FX-1050 vào tháng 12 năm 1989.

Hạt cải nẩy mầm

Sau một năm miệt mài làm việc, nghiên cứu, các sư huynh tiên phong nắm vững những nguyên lý căn bản. Người trẻ cũng muốn học nên chạy đến các sư huynh. Và những khóa học vi tính đầu tiên được mở ra và dĩ nhiên chưa xin phép. Vào mùa hè năm 1990, 2 khóa đặc biệt mở ra dành cho các sư huynh gồm có các môn : MS-DOS, SIDEKICK, VNI, NORTON, PCTOOLS, MS-WORD. Trong thời gian nầy, sư huynh Giám Tỉnh với sự hỗ trợ của anh Nguyễn Hoàng Đông và một cựu học sinh Đức Minh đã mua một máy vi tính mới AT-286 với ổ dĩa cứng là 40MB.

Hạt cải lớn lên

Mỗi năm vào mùa hè, các tu sĩ nam nữ trên cả nước qui tụ về Saigon để bồi dưỡng nhiều ngành khác nhau : thần học, sư phạm, giáo lý…Lợi dụng dịp nầy, sư huynh Vital Quang đã giới thiệu cho các học viên sức mạnh và lợi ích của vi tính … và hứa sẽ có một khóa hướng dẫn sử dụng một ngày không xa. Một nhóm rất đông đáp lại lời mọi gọi nầy. Đó là vào năm 1992. Hạt cải đã từ từ lớn lên.

Nhờ vào sự trợ giúp của Dòng và của anh em Việt-Nam ở hải ngoại, phòng vi tính được trang bị khá đầy đủ (vào thời đó) với : máy mới AT-386, máy quét hình, máy in Laser IIIP… Người trẻ đến thụ giáo càng ngày càng đông. Các linh mục tu sĩ đến từ khắp đất nước để học hỏi cái nghề mới nầy. Và nhà nước cũng đến hỏi giấy phép. Chúng tôi phải tạm ngưng để xin phép và trở thành một vệ tinh của Trung Tâm Dạy Nghề Q. 3, như đã đề cập ở trên.

Nhờ vậy mà Đức Minh đã có thể ra khỏi đường hầm và từ từ, từng bước một, củng cố công trình vừa hé mở mà không biết trước được sẽ đi đến đâu.

Công việc được thực hiện trong thời kỳ dò dẫm nầy 

-       Nhờ máy vi tính, Tỉnh Dòng cũng thực hiện được vài công việc nhỏ nhỏ qua việc đưa đến quý sư huynh vài tài liệu của Tỉnh Dòng và của Giáo hội, đặc biệt sách kinh riêng cho Dòng La San là quyển sách đầu tiên in trên giấy sáp (stencils) có dấu tiếng Việt với chương trình VNI. Sách nầy được xuất bản vào mùa hè 1990.

-       Sư huynh Phan Huy Hà đã dùng FOX PRO để lập trình cho việc bầu chọn sư huynh Giám Tỉnh của Tỉnh Công Hội thứ 7 vào năm 1991.

-       Dần dần các tài liệu khác của Dòng (Thư Mục Vụ, Thư Luân Lưu) cũng được thực hiện sau khi đã chuyển sang Việt ngữ như : cùng chung và liên kết, Gia Đình La San, Đời sống Cộng đoàn, Sự Biến đổi….

-       Vào cuối năm 1992, Luật Dòng cũng được xuất bản dưới dạng song ngữ (Pháp-Việt), được dàn trang bằng VENTURA PUBLISHER  PROFESSIONAL, rất phổ biến thời bấy giờ.

-       Phòng Vi tính giúp đỡ đều đặn Văn Phòng Giám Tỉnh in ra những thông tin để gởi cho tất cả các sư huynh hoặc cho những nơi cần thiết.

-       Hướng dẫn sử dụng máy vi tính cho nhiều nhà Dòng từ Bắc chí Nam.

-       Mục tiêu của trung tâm : tìm việc làm cho các học viên sau khi đào tạo. Một số đông trong các học viên có được một chỗ làm tốt. Đặc biệt quý nam nữ tu sĩ, các linh mục có được một phương tiện rất hiệu quả để phục vụ nhà Dòng, giáo xứ …  

6- Ổn định các cộng đoàn

Như chúng ta đã đề cập, biến cố năm 1975 đã gieo một sự chao đảo tinh thần, tạo nên một sự phân tán và sự mất mát lớn nơi Dòng La San. Luật Dòng và cả Luật Giáo hội dường như không được coi trọng, không còn giá trị dưới hoàn cảnh hiện tại. Ví dụ, tất cả những người đã khấn trọn (kể cả khấn tạm) khi muốn rời Dòng, phải xin chuẩn lời khấn trước khi ra Dòng. Nhưng vì hoàn cảnh xã hội, có nhiều trường hợp « không nhớ » sự bó buộc nầy… Tinh thần cộng đoàn, sự đóng góp của cải… cũng phải nói là xuống cấp khá trầm trọng. Ông bà thường nói : « Còn người còn của ! ». Thật vậy sự mất mát về của cải vật chất, người ta có thể kiếm lại được do những cố gắng của mình, nhưng mất mát về nhân sự và về tinh thần thì không dễ gì lấy lại một khi tình trạng đó kéo dài. Đó là trường hợp Tỉnh Dòng La San Việt Nam.

- Một cộng đoàn có nhiều bếp ăn. Điều nầy cũng có thể hiểu theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. « Đối với các sư huynh, Cộng đoàn là một tổ ấm. Các sư huynh sống chung với nhau. Các sư huynh đổi mới mỗi ngày kinh nghiệm về tình bạn, về tình thương […], các sư huynh yêu thích chia sẻ những bữa ăn với nhau, những giờ giải trí và  những công việc phục vụ khác mà đời sống chung cần » [19].

Sự thật thực tế được biểu lộ cho thấy có ước muốn tách rời từ từ cuộc sống của anh em. Trong một cộng đoàn 12 người vào những năm 80 mà có đến 3 bếp nấu ăn riêng. Một lý do nêu lên là do chế độ ăn kiêng. Một lý do khác là vấn đề tiền bạc : không tìm đủ tiền để đóng tiền ăn cho cộng đoàn. Một trường hợp khác khá đặc biệt : đóng đúng tiền ăn. Tới giờ, lấy đồ ăn đem vô phòng ăn một mình. Trong khi vào thời đó, dường như giờ ăn là giờ phút duy nhất để anh em gặp nhau trong ngày. Dĩ nhiên, có những lý do cá nhân để biện minh cho hành động của mình. Nhưng thực tế cho thấy, không sớm thì muộn, đến một ngày nào đó, họ từ giã cộng đoàn mãi mãi. Vấn đề nầy hình như không bao giờ được đề cập đến vì những lý do đưa ra để biện minh cho lối sống của mình có vẻ đúng. Nhưng dù sao, theo lời khuyến dụ của sư huynh Giám Tỉnh Maurice Triều, với một sự can đảm phải nói là vượt bực, sự quay lại nầy nhằm giữ đúng Luật Dòng câu 54.

- Trở về đời sống cộng đoàn. Đời sống cộng đoàn là một trong 3 chiều kích của đời tu La San. Vì nhiều lý do khác nhau, một số khá đông các sư huynh sống ngoài cộng đoàn với sự đồng ý của sư huynh Giám Tỉnh như được giải thích trong Luật Dòng như sau : «  Các sư huynh chu toàn bổn phận là thường xuyên sống trong cộng đoàn thường xuyên và chỉ vắng mặt khi có phép của sư huynh Bề Trên hay sư huynh Giám Tỉnh. Để có thể vắng mặt dài hạn, các sư huynh tuân theo luật của giáo hội »[20]. Hoàn cảnh các cộng đoàn ở Việt-Nam trong những năm sau 1975 là một trường hợp đặc biệt. Không liên lạc với bên ngoài một cách dễ dàng và vì vậy mà sư huynh Giám Tỉnh được phép từ Bề Trên Tổng Quyền có thể giải quyết tất cả, đặc biệt về phép vắng mặt, người thì 3 năm, người khác kéo dài đến 10 năm hoặc để giúp gia đình về kinh tế, hoặc để « giữ » tài sản cho gia đình, hoặc đơn giản là chờ đợi ngày thuận lợi để xuất ngoại chính thức hay bán chính thức. Và phải thành thật mà nói rằng có người cũng chẳng xin phép ai.

Kế hoạch bình thường hóa các trường hợp nầy được bắt đầu từ những năm 80. Trước hết, những sư huynh gọi là « vắng mặt » phải « liên kết » với một cộng đoàn truyền thống gần nhất. Các sư huynh đó tùy thuộc sự sắp xếp của Bề Trên cộng đoàn những vấn đề liên quan đến kinh nguyện, giờ ăn… theo sự thống nhất với Bề Trên. Đó là giai đoạn thứ nhất. Tiếp đến giai đoạn thứ hai : các sư huynh « vắng mặt » còn sống rải rác ở gia đình tại Saigon hay vùng ven tập họp thành một cộng đoàn mang tên là : « Cộng đoàn Đường mới » (hay Cộng đoàn diasapora). Cộng đoàn nầy từ từ bị giải thể cho đến năm 1987 thì ổng định. Người thì trở về cộng đoàn truyền thống, người thì trở về gia đình, người thì đi xuất ngoại. Từng trường hợp được giải quyết lần lượt như thế. Một trường hợp đặc biệt được giải quyết nhẹ nhàng. Sư huynh Philiphê Lộc, rời khỏi cộng đoàn Taberd năm 1976, về Long Khánh làm rẩy với gia đình vì có một sự hiểu lầm giữa ngài và sư huynh Giám Tỉnh. Vì vậy mà mọi liên lạc với nhà Dòng bị cắt đứt giữa ngài và nhà Dòng trong suốt 11 năm. Vào cuối năm 1987, một nhóm 8 sư huynh trên 4 chiếc xe Honda lên Long Khánh, vào tận rẫy thăm ngài đang cùng với các em ngài canh tác cà-phê, rau cải. Một cuộc thăm viếng thật tế nhị, hoàn toàn huynh đệ không đề cập gì đến việc ngài vắng mặt và cũng không đề nghị trở về cộng đoàn. Một năm sau, đúng hơn là 6 tháng sau, vào mùa hè 1988, ngài trở về Saigon và đến gặp tôi, ngỏ ý xin trở lại sống với các sư huynh trong cộng đoàn La San Đức Minh, sau 12 năm « lang thang ». Ngài qua đời vào tháng 2 năm 2006 và chôn tại nghĩa trang La San Mai Thôn. Trên giường bệnh, ngài tâm sự cùng người đang chăm sóc ngài lý do tại sao ngài hiện diện giữa các sư huynh ngày hôm nay là « nhờ cuộc viếng thăm của các sư huynh năm đó » và ngài tâm sự thêm : « có những cử chỉ đến đúng lúc có thể cứu được một con người » .

Hiện nay cũng còn vài trường hợp tồn tại từ năm 1975 nhưng chưa thể giải quyết được.

- Tĩnh tâm tháng: Luật Dòng câu 60 luôn luôn là một ưu tư của các Bề Trên : « Mỗi năm, các sư huynh tham gian Tĩnh Tâm một thời gian đủ để lo việc thiêng liêng […]. Theo định kỳ, các sư huynh cũng có một thời gian Tĩnh Tâm (tháng) trong cùng ý chỉ trên. Các Tỉnh Dòng và các cộng đoàn sắp xếp tổ chức việc nầy »[21]. Để duy trì Tĩnh Tâm năm, sư huynh Giám tỉnh sắp xếp để các sư huynh có thể tham gia hoặc ở Mai Thôn, hoặc ở Taberd. Mỗi năm như thế, sư huynh Giám tỉnh gởi « thông báo » và danh sách các người tham gia Tĩnh Tâm cho chánh quyền địa phương. Và cứ như thế, Tĩnh Tâm năm được tổ chức liên tục cho đến ngày hôm nay. Điều nầy cho thấy những sự thương lượng cần có những tiếp cận tinh tế và đôi khi là những dấu vết của một gì đó không thực tế. Văn bản xác định sự việc nhưng những ứng dụng thì linh động!

Ý thức được sự cần thiết của việc cầu nguyện trong đời sống tu trì và qua việc kinh nghiệm tổ chức Tĩnh Tâm năm được duy trì và không trở ngại, sư huynh Giám Tỉnh tổ chức tiếp theo Tĩnh Tâm tháng vào Chúa Nhật thứ 4 mỗi tháng từ 18g00 đến 20g00 cho các sư huynh ở Saigon và vùng lân cận. Lúc đầu, các sư huynh tham gia không nhiều. Nhưng từ từ, phần đông các sư huynh đều tham gia. Vào năm 1987, sư huynh Giám Tỉnh Maurice Triều kêu gọi lòng quảng đại của anh em để tập họp lại một lần nữa vào Chúa Nhật thứ 2 trong tháng, cũng vào giờ đó để « thường huấn ». Những tổ chức nầy được tiếp tục cho đến ngày nay, được xem như là thành công trong chương trình ổn định Tỉnh Dòng.

- Để mọi sự làm của chung : Đây chính là một vấn đề nan giải khó khắc phục. Cần phải có nhiều bác ái, từ bỏ hoàn toàn và quảng đại để có thể sống điểm nầy của Luật Dòng : « Các sư huynh tránh thu gom của cải và nhấn mạnh trách nhiệm của mình bằng cách báo cáo việc sử dụng những của cải đó » [22] Làm sao bạn không thu gom khi mà tương lai trước mặt dường như bị bế tắt trong khi mà hiện tại, bạn kiếm được tiền ? Làm sao sống điểm nầy của Luật Dòng buộc phải « để chung tất cả » khi mà chung quanh tôi, có người dường như  không làm việc và không đóng góp gì hết ? Tại sao tôi phải góp chung hết khi tôi phải đổ mồ hôi, sôi nước mắt để kiếm ra tiền ? Tôi sẽ ra sao đây, ai sẽ chăm sóc tôi khi đau yếu, ai sẽ nuôi tôi khi mà tôi không còn sức làm việc nữa, Tỉnh Dòng, cộng đoàn không có khả năng bảo trợ tôi ? Tất cả những câu hỏi tương tự nầy thực sự rất bình thường đối với sự lo lắng chung của một con người.

Từ Tỉnh Công Hội năm 1984, Tỉnh Công Hội[23] đầu tiên sau năm 1975, các sư huynh Công Hội Viên đã đặt lại vấn đề để chung của cải như sau :

« Đề nghị 3 : Nhằm đạt tới việc để chung của cải :

a-    Mỗi sư huynh chia sẻ một các rộng rãi với các anh em của mình;

b-    Cộng đoàn quan tâm để đáp ứng nhu cầu của anh em trong khả năng của mình (những phương tiện mà cộng đoàn sắp xếp là do anh em đóng góp vào)[24] ».

Cũng vậy, Tỉnh Công Hội năm 1987 lấy lại Đề Nghị 3 ở trên làm Đề Nghị 1 : « Để tiền bạc chung với nhau ». Phê chuẩn của Tỉnh Công Hội năm 1999 chứng tỏ rằng vấn đề « để chung » chưa thực hiện được : « Lịch sử của anh em với tư cách là Tỉnh Dòng từ năm 1975, dạy cho các anh em rằng việc để chung của cải vẫn luôn là một mối giây liên kết cơ bản của một cộng đoàn tu sĩ ». Thật vậy, Luật Dòng luôn luôn đúng, nhưng « những tập quán, những qui định về cách ăn nết ở của chúng ta, cái mà chúng ta chọn lựa coi như là thế giới truyền thống và dĩ nhiên những giá trị của chúng ta, đó là những phản hồi của xã hội » và « thực tế của các cộng đoàn có thể luôn luôn xáo trộn tất cả » .

Vấn đề « để chung » được đề cập nhiều lần nhưng không có kết quả bao nhiêu : trong các kỳ Tĩnh Tâm tháng cũng như Tĩnh Tâm năm, cũng như trong các Quyết Định của Tỉnh Công Hội 1987 và 1991. Vấn đề nầy không chỉ đặt ra cho các sư huynh La San có khả năng kiếm nhiều tiền mà thôi, nhưng cũng đặt vấn đề cho những ai không tháo vát để có thể kiếm đủ tiền đóng góp về ăn uống. Những người nầy cảm thấy xấu hổ vì sự lù khù của mình. Trong hoàn cảnh khó khăn như vậy, một vài người hay lặp đi lặp lại « chỉ có những người có bản lãnh mới có thể sống được ». Thực sự việc làm « là và chỉ định một chỗ đứng, một cách để định vị mình trong thế giới » [25]. Nhưng cũng đúng  khi nói rằng những người không đạt tới một sự trưởng thành nào đó trong đời sống (tu trì) thì quên đi « những Kẻ Khác đầu tiên có ý nghĩa » của chúng ta, đó chính là mục tiêu giáo dục là  « có thể sống được với người khác ».

Làm sao giải quyết vấn đề bây giờ ? Tìm một công việc nào có thể thu hút để các sư huynh có thể cùng chung làm việc với nhau chăng ? Công việc nào có thể thu hút các sư huynh và khích lệ sự cộng tác của anh em ? Khi anh em đã có « chỗ đứng khá vững trong xã hội », với đồng lương không cao lắm nhưng đủ sống thoải mái, thì hỏi có mấy ai chịu bỏ công việc của mình đã ổn định để dấn thân vào một việc làm chung cho dù là một công tác giáo dục, nhưng bấp bênh ?

Nhưng, các sư huynh ở cộng đoàn Bá Ninh đã lấy sáng kiến,  từ năm 1985, biết nắm  lấy cơ hội, nên bắt đầu chấp nhận nuôi các em ở nội trú, nhưng đi học bên ngoài. Ngoài giờ đi đến trường, các phụ huynh gởi cho các sư huynh chăm sóc. Một hướng mới được mở ra cho các sư huynh. Thấy mô hình nầy hấp dẫn vừa giúp các sư huynh có cơ hội sống sứ mạng của mình vừa có thu nhập cho các sư huynh, các cộng đoàn khác cũng như Đức Minh ở Saigon và Ban Mê Thuột cũng bắt đầu nhận nội trú. Vì cơ sở của cộng đoàn chật hẹp, các sư huynh chưa nghĩ đến vấn đề nầy nên việc tổ chức chưa đạt lắm. Nhưng dần dần các sư huynh cũng cố gắng khắc phục phần nào những khó khăn. Nhu cầu các phụ huynh ở các tỉnh gởi con vào thành phố lớn càng ngày càng nhiều, trở thành như một mốt. Ngày nay, gần như tất cả các cộng đoàn đều có nuôi nội trú với một con số đáng kể : Ban Mê Thuột 250 em, từ cấp 2 đến cấp 3 ; Nha Trang 40 em cấp 2 và 3; Taberd 45 em sinh viên ; Phú Thọ 45 em sinh viên. Một nhà nội trú mới Phú Sơn được khai trương năm nay (1997) với 15 em. (photo, p. 241).